Middels de iStandaarden zijn landelijk regels en informatiestandaarden opgesteld waarmee wordt vastgesteld hoe een gemeentelijke toewijzing eruit moet zien, hoe zorgaanbieders aangeven dat zij zorg starten of beëindigen en hoe zorgaanbieders declaraties en facturen in moeten dienen. Daarnaast is er een technische infrastructuur gerealiseerd, VECOZO en het Gemeentelijk Gegevensknooppunt (GGK), die ervoor zorgen dat al deze informatie via een beveiligd elektronisch berichtenverkeer kan worden uitgewisseld tussen gemeenten en zorgaanbieders. Het belangrijkste doel van de introductie van iStandaarden en een infrastructuur was administratieve lasten te verlagen en gestructureerd informatie uit te wisselen. Echter is dit in de praktijk niet helemaal gelukt.
De iStandaarden bieden namelijk gemeenten en zorgaanbieders de ruimte om individuele afspraken te maken. De reden hiervoor is dat met de decentralisatie van 2015 de gemeenten in staat zijn gesteld om zelf de zorgverlening te organiseren die past bij hun demografie en bestaande processen. Ook mogen ze de wijze waarop ze de zorg administreren en vergoeden tot op zekere hoogte zelf invullen. Deze bestuurlijke vrijheid geeft gemeenten de mogelijkheden om de zorg optimaal te laten aansluiten op hun situatie, maar bleek ook enkele onvoorziene neveneffecten te hebben. En juist deze neveneffecten leiden tot hogere administratieve lasten bij gemeenten én zorgaanbieders.
Neveneffecten; wat zijn de uitdagingen?
Over wat voor neveneffecten gaat het dan? Laten we eens kijken naar een landelijk opererende zorgaanbieder die zorg bij dyslexie aanbiedt aan jeugdigen. De werkwijze van deze zorgaanbieder is overal hetzelfde. Verschillende gemeenten, verspreid door het hele land, nemen deze dienst af. Ondanks dat het precies dezelfde dienst betreft mogen al die gemeenten deze dienst anders afnemen. De productcode, eenheid, declaratieregels, frequentie en zelfs de landelijke productcategorie mogen door elke gemeente zelf bepaald worden; en dit gebeurt dan ook. De zorgaanbieder moet dus diezelfde dienst op een groot aantal manieren administreren, allemaal binnen de spelregels van de iStandaarden, maar toch zeker niet gestandaardiseerd!
Maar waarom spreken we dan niet “even” met elkaar af hoe we dit soort afspraken dan wél standaardiseren? Een groot deel van de moeilijkheid is de reden dat gemeenten kiezen voor de ene of de andere variant te maken heeft met beleidskeuzes en -strategieën. Deze zijn niet eenvoudig te veranderen. Vaak zijn budgetten, bedrijfsvoering, inschattingen, verwachtingen, metingen en verantwoordingen erop gebaseerd, waardoor een verandering tot grote gevolgen leidt en op vele niveaus moet worden doorgevoerd. Ook zijn deze afspraken vaak gebaseerd op de couleur locale: vanuit de lokale situatie worden keuzes gemaakt die passen bij de betreffende gemeente en die een efficiënte invulling betekenen van de zorgplicht. Andere keuzes maken zou voor bepaalde gemeenten tot een veel slechtere efficiëntie leiden, wat uiteraard ook zeer onwenselijk is.
Wat is de oplossing?
Er zijn initiatieven, door verschillende organisaties in het land, die een oplossing proberen te vinden. Zo werkt het Ketenbureau i-Sociaal Domein bijvoorbeeld aan een afsprakenkaart. Hierin worden met vertegenwoordigers van diverse gemeenten en inkoopregio’s landelijke afspraken en de mogelijke keuzes gedefinieerd. Door samenwerking en een goede analyse van de mogelijke afspraken wordt het aantal keuzemogelijkheden flink gereduceerd en worden de keuzes op een eenduidige manier vastgelegd. De gemeenten kunnen dan, per zorgproduct, de relevante afspraken en keuzes vastleggen en deze via een gestandaardiseerde vorm aanbieden aan hun zorgaanbieders. Daarmee wordt een soort “menukaart” gerealiseerd, waarmee inkopers hun diner samen kunnen stellen uit een vooraf vastgestelde lijst van keuzes. Nog steeds flexibel, maar wel voldoende gestandaardiseerd zodat de keuken (de zorgaanbieders) snel kan schakelen.
IT-ontwikkelingen
Slimme IT-ontwikkelingen kunnen een dergelijk initiatief verder ondersteunen. Als zorgaanbieders en gemeenten in staat zijn om hun contractafspraken digitaal en gestandaardiseerd met elkaar te delen kunnen slimme informatiesystemen ook automatisch de juiste spelregels toepassen. Hierdoor kan bijvoorbeeld het systeem van een zorgaanbieder volledig geautomatiseerd een inspanning of zorglevering declareren of factureren. Het verwerkingssysteem van een gemeente kan vervolgens volledig geautomatiseerd bepalen of de declaratie of factuur correct is en deze goedkeuren.
Conclusie
Het is dus zeker mogelijk om, zelfs met behoud van flexibiliteit en beleidsvrijheid, contractafspraken verder te standaardiseren. Deze standaardisatie stelt softwareleveranciers in het sociaal domein in staat om deze contractafspraken te integreren in hun systemen en automatische verwerking mogelijk te maken. Op hun beurt kunnen zorgaanbieders, ook als deze voor meerdere gemeenten werken, daarmee weer efficiënt en effectief hun geleverde zorg verantwoorden richting gemeenten. Een kleine stap naar volledige standaardisering, een grote stap richting administratieve lastenverlichting!
Devoteam stimuleert kwalitatieve en betaalbare zorg in het Sociaal Domein
Devoteam is dé kennispartner voor het verlagen van de zorgkosten binnen het sociaal domein. Geïnteresseerd geraakt in onze diensten? Neem eens contact op met één van onze consultants. Wij vertellen u graag over onze ideeën en hoe dit in uw situatie gerealiseerd kan worden.
